Tijdlijn
De tijdlijn maakt de geschiedenis van de relatie tussen Nederland en Nederlands-Indië/Indonesië inzichtelijk. Scroll van 1500 tot nu en krijg een beeld van die geschiedenis en de doorwerking hiervan in het heden. Zie je een gebeurtenis waar je meer over wilt weten? Verdiep je verder door deze aan te klikken.
1500 - 1800
Begin zestiende eeuw zijn de Portugezen de eerste Europeanen die in Azië aankomen. Ze treffen er een eeuwenoud, goed functionerend, handelsnetwerk aan dat het hele gebied tussen Afrika en Japan omvat. De Indonesische eilanden spelen vanwege de centrale ligging een belangrijke rol in dit netwerk. Daarnaast zijn ze een belangrijke leverancier van specerijen, zoals kruidnagel en nootmuskaat uit de Molukken. De Europeanen, naast Portugezen, later ook Nederlanders (VOC) en Engelsen, moeten zich een plaats bevechten binnen het bestaande handelssysteem. Aan het einde van de achttiende eeuw was de VOC actief in het hele gebied tussen Zuid-Afrika (De Kaapkolonie) en Deshima in Japan.
1500 - 1800
1800 - 1900
Na de ondergang van de VOC (1798) neemt de Nederlandse staat de failliete inboedel over. Het Nederlandse gouvernement probeert na het Engelse tussenbewind in het begin van de 19e eeuw de oude VOC-posities weer in te nemen. Vanwege de hoge kosten is de officiële Nederlandse politiek niet gericht op actieve gebiedsuitbreiding, maar door regionale omstandigheden wordt men toch steeds gedwongen het Nederlands-Indische leger in te zetten. Men wil de handel beschermen, de missie en zending in de zogenaamde Buitengewesten faciliteren en lokale vorsten straffen die niet altijd de soevereiniteit van Nederland over hun gebied willen erkennen. Bovendien is er de angst dat andere koloniale machten zich vestigen in het gebied dat officieel binnen de Nederlandse invloedssfeer valt.
1800 - 1900
1900 - 1920
Begin twintigste eeuw is de Nederlandse expansie in de Indonesische archipel na veel oorlogen, onderdrukking en verzet voltooid en krijgt voormalig Nederlands-Indië de vorm van het huidige Indonesië. Ongeveer gelijktijdig komt het Indonesisch nationalisme op. Voor het eerst ontstaat er onder de verschillende groepen Indonesiërs een nationaal bewustzijn. Men voelt zich niet meer alleen behorend tot een bepaald volk of specifieke groep, maar identificeert zich voortaan ook als Indonesiër.
1900 - 1920
1920 - 1940
Het Nederlandse gouvernement treedt steeds repressiever op tegen de Indonesische nationalistische beweging. De Europese bevolking wordt conservatiever en organiseert zich in bijvoorbeeld de Vaderlandse Club of de Indische NSB.
1920 - 1940
1940 - 1945
Nederland wordt in mei 1940 bezet door Duitsland. In Nederlands-Indië worden alle Duitsers, Oostenrijkers en vermeende NSB-ers geïnterneerd. Relatief veel mensen afkomstig uit Nederlands-Indië/Indonesië gaan in het verzet. Bijvoorbeeld Indonesische studenten die aangesloten zijn bij de Perhimpoenan Indonesia. Na de aanval op Pearl Harbor verklaart Nederland de oorlog aan Japan. Begin maart 1942 capituleert het KNIL, waarna Indonesië wordt bezet door de Japanners. De soldaten worden krijgsgevangen gemaakt en te werk gesteld als dwangarbeider. In de loop van 1942 worden alle Europeanen geïnterneerd. Indonesiërs worden op alle terreinen ingeschakeld door de Japanse bezetter.
1940 - 1945
1945 - 1949
Het uitroepen van de onafhankelijkheid op 17 augustus 1945 vormt het begin van de onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië die duurt tot de soevereiniteitsoverdracht van Nederland aan Indonesië op 27 december 1949.
1945 - 1949
1949 - 1968
Na de soevereiniteitsoverdracht migreren er in zes grote 'golven' verschillende groepen mensen vanuit Indonesië naar Nederland. De relatie tussen Indonesië en Nederland verslechtert door de Nieuw-Guineakwestie.
1949 - 1968
1968 - heden
De geschiedenis werkt door tot op de dag van vandaag. De verwerking van de oorlog houdt huidige generaties nog bezig. Ook is het dekolonisatieproces verre van voltooid.
1968 - heden